интелектуална сопственост

трговска марка или авторско право

ТРГОВСКА МАРКА ИЛИ АВТОРСКО ПРАВО: Избор на вистинската заштита за вашиот бизнис

Несомнено, изградбата на успешен бизнис бара време и труд. Но, што може да се случи ако некој ја заштити вашата марка како своја? Што ако некоја трета страна тврди дека вашите идеи се негови? Дали да ја заштитам мојата трговска марка или авторско право?

Добрата вест е што законите за интелектуална сопственост, како што се трговска марка или авторско право, можат да помогнат. Всушност, според извештајот на World Intellectual Property Indicators од 2022 година  покажа дека во 2021 година само во САД имало 899.678 апликации за заштита на трговска марка.

Во процесот на заштита на интелектуалната сопственост од несакана злоупотреба и неконкурентски практики од страна на трети лица, често пати се случува бизнисмените да се најдат во ситуација кога треба да одлучат која е подобра опција – дали да се заштити трговска марка или авторско право. За таа цел, ќе одговориме на следните прашања:

  • Како трговската марка се разликува од авторското право?
  • Дали ми треба и трговска марка и авторско право?
  • Што штитат авторските права или трговската марка?

Што е трговска марка/заштитен знак?

Трговската марка е нераскинлив дел кој овозможува еден бизнис да се разликува од друг. Со заштита на трговската марка можете да заштитите име на бренд, лого, зборови или фрази, производ или услуга и многу повеќе. Со други зборови, клиентите можат лесно да го идентификуваат вашиот бизнис како извор на производ или услуга ако трговската марка, односно заштитниот знак е регистриран.

Трговската марка се воспоставува преку доследна употреба на ознаката при што се користи симболот на трговската марка (™). Регистрирањето трговска марка не е законска обврска, но штом ќе го направите тоа, можете да го користите регистрираниот симбол (®).

Државниот завод за индустриска сопственост (ДЗИС) е државна институција која е одговорна за процесуирање и обработка на апликациите за заштита на трговските марки. Што значи дека, штом вашата трговска марка е регистрирана во ДЗИС, ќе имате зелено светло да го користите регистрираниот симбол и за секоја неовластена употреба на вашата регистрирана марка ќе имате право да тужите за отштета.

ДЗИС
Државен завод за индустриска сопственост

Како да регистрирате трговска марка?

Како што наведовме претходно, трговската марка се регистрира во Државниот завод за индустриска сопственост на Република Северна Македонија. Пред да поднесете апликација за заштита на вашата трговска марка, потребно е да извршите пребарување за да одредите дали вашата предложена трговска марка веќе се користи и е заштитена од некој друг.

Пребарувањето се врши во базите на ДЗИС и истото е отворено и бесплатно за сите. Ова услуга дава пристап до податоци од јавен карактер за патенти, трговски марки и индустриски дизајн, значи за права на индустриска сопственост во Република Македонија. Пребарувањето можете да го направите на следните линкови:

За да пребарувате во базата на податоци на ДЗИС треба на насловната страна, или на другите страни (кои од нивна десна страна имат листа на линкови за бази на податоци) да кликнете во една од нив која вас ви треба. Во одредените полиња ставите ги вашите зборови како параметри за пребарување и кликнете го копчето Search. Во листата на резултати кликнете копчето View за детален преглед на предметот.

Регистрацијата на трговска марка е процес кој може да потрае до 6 месеци поради различните фази на заштита. За да се квалификувате за заштита на трговска марка или да добиете права на трговска марка, најпрво треба да одговорите на следниве прашања:

1. Дали мојот заштитен знак е карактеристичен?

На пример, измислените заштитни знаци и зборови како што е „Пепси“ се најсилни.

2. Дали мојот заштитен знак веќе се користи во трговијата од страна на некој друг ентитет?

Комерцијалната употреба е основа на правата на трговската марка. Ако сте нов сопственик на бизнис, сè уште можете да поднесете апликација за трговска марка, но регистрацијата нема да биде завршена додека не докажете дека ознаката е активна или е во вистинска употреба.

 

Примери на заштитни знаци

De Beers, компанија за ископ на дијаманти, е добро позната трговска марка. Нејзиниот бренд слоган е „Дијамантот е вечен“. Ниту една друга компанија (во индустријата за дијаманти) не може да ја користи оваа ознака освен ако не сака да се вклучи во правен спор со De Beers.

Да речеме дека сакате да отворите продавница за облека наречена „Зара“. Не можете да го направите тоа бидејќи Зара – добро познат моден бренд и го има заштитено ова име. Но, бидете внимателни: отворањето онлајн продавница што продава облека со името Захра, исто така може да резултира со тужба за заштитен знак, бидејќи имињата се збунувачки и слични. Тоа е моќта што ја поседува правната регистрација на трговска марка.

Други познати трговски марки вклучуваат брендови како Старбакс, Сони и Кока-Кола. Што се однесува до симболите на брендот, Spotify, на пример, лесно се издвојува од толпата – криви линии на зелена позадина.

Spotify
Лого на Spotify

 

Колку долго трае заштитата на трговската марка?

Заштитата на трговската марка трае 10 години од датумот на вашата апликација по што ќе треба да ја обновите за да ја задржите активна. Неуспехот да се обнови заштитата на трговската марка, може да предизвика губење на правната заштита. Со други зборови, повеќе нема да биде заштитена според Законот за индустриска сопственост.

Што е авторско право?

Под авторско право се подразбира правото на авторите над нивните дела од областа на книжевноста, науката и уметноста и правата на изведувачите, на фонограмските, филмските и сценските продуценти, на радио и телевизиските организации, на издавачите и другите лица утврдени со овој закон, како и на изготвувачите на бази на податоци, над нивните изведби и предмети на сродните права, како и остварувањето и заштитата на авторското право и сродните права.

Законот за авторски права ги штити оригиналните авторски дела како што се музика, уметност, книги, архитектура, истражување, звучни снимки, филмски слики и софтверски код. Сопственикот на авторските права има ексклузивни права за прикажување, репродуцирање, објавување или изведување на делото.

Авторското право му припаѓа на авторот врз основа на самото создавање на делото, независно дали делото е објавено, a rегистрацијата на авторските права ви дава право да тужите ако некој го користи или репродуцира вашето дело заштитено со авторски права без дозвола, бидејќи лесно можете да докажете дека сте оригиналниот сопственик.

Што не се смета како авторско дело?

Според законот за авторски права и меѓународните институции кои ги регулираат авторските права, како авторско дело не се смета: идеја, концепција, откритие, како и службен текст од законодавна, извршна и судска област и нивен превод, кога е објавен како службен текст.

Како да регистрирате авторско право?

Важна напомена што треба да ја имате во предвид кога се регистрирате за авторски права – само оригиналните дела спаѓаат под законска заштита на авторските права!

Заштитата по основ на авторско право е автоматска. Во моментот кога ќе нацртате слика или ќе напишете поема, вашите дела стануваат заштитени со авторско право. Кога станува збор за музичките дела, интернетот и современиот начин на следење и регистрација, ви озможува истите да ги регистрирате во странски агенции – членки на меѓународни институции за заштита на музичари кои ги регулираат правата на авторите на глобално ниво.

Кај нас, овластен правен субјект кој врши заштита на авторските права на музичарите е Здружение за заштита на авторски музички права (ЗАМП). Тоа е здружение на автори кое колективно ги остварува и штити авторските права на своите членови и другите носители на права. Како автори на музички дела се: композиторот, авторот на текст и аранжерот. ЗАМП работи со непрофитна цел и може да врши само колективно остварување на авторски музички дела. Надлежен државен орган за надзор над актите и работењето на ЗАМП е Министерството за култура на Р. Македонија.

ЗАМП
Здружение за заштита на авторски и музички права

 

Колку долго трае заштитата на авторските права?

Материјалните права траат за време на авторовиот живот и 70 години по неговата смрт. Кога делото го реализирале повеќе автори (коавтори), рокот на траење се смета од смртта на последниот жив автор. Авторското право на анонимни и псевдонимни дела трае 70 години по законското објавување на делото.

Трговска марка или авторско право?

Разликата помеѓу трговските марки и авторските права е во тоа што трговските марки го штитат она што го разликува вашиот бренд од друг, како слоган или лого, додека авторските права ги штитат литературните, музичките и уметничките дела како што се книга или музика.

Во суштина, авторските права ги спречуваат другите да ја копираат или репродуцираат вашата работа, додека трговската марка ги спречува другите да користат збунувачки слични имиња/фрази на брендови, инаку познато како прекршување на заштитен знак.

Сепак, и во двата случаи се работи за заштита на интелектуална сопственост без разлика дали се работи за трговска марка или авторско право.

Важноста на трговските марки и авторските права

Заштитната трговска марка или авторско право им обезбедуваат на сопствениците различни поволности. Претходно се осврнавме на една од овие придобивки – тужба за прекршување.

На пример, Светската федерација за борење (WWF) беше заплеткана во спор за заштитен знак со друг WWF (Светски фонд за дивиот свет) 13 години. Боречката компанија мораше да потроши милиони за ребрендирање откако судот пресуди во корист на компанијата Wildlife.

Еве некои од придобивките:

  • Клиентите поврзуваат регистрирана трговска марка со висококвалитетни производи или услуги. Така, трговските марки ви помагаат да изградите доверба и лојални купувачи.
  • Заштитниот знак ги спречува другите продавачи да пласираат производи идентични на вашите под слична ознака. Тоа ја елиминира конфузијата меѓу клиентите.
  • Носителот на авторските права, како авторот, може да има корист од филмските адаптации на нивната книга. Од ова, тие можат да заработат пасивен приход во наредните години.

Најчесто поставувани прашања:

Ако сè уште имате прашања за заштитен знак или авторско право, составивме листа на некои од најчесто поставуваните прашања.

Дали ви требаат и авторско право и заштитен знак?

Во зависност од тоа кое средство сакате да го заштитите, може да барате едно или и двете. Вообичаено е бизнисите да ги користат и двете за да ја заштитат својата интелектуална сопственост.

Дали заштитните знаци ги опфаќаат и авторските права?

Не. Заштитните знаци не ги опфаќаат авторските права бидејќи двете форми на права на интелектуална сопственост служат за различни цели.

Дали компаниите треба да ги заштитат авторските права или трговската марка/заштитниот знак?

Кога станува збор за името или идентитетот на брендот, тие се заштитени со знак (не со авторски права) што го разликува од другите компании.

Што авторските права, трговските марки и патентите?

Како и авторските права и трговските марки, патентот е вид на интелектуална сопственост. Она што е заштитено со патент е оргиналноста, но во случајот со патентите, тие штитат оригинален пронајдок. Спротивно на патент, трговската марка ги штити уникатните средства на бизнисот, додека авторското право ги штити оригиналните дела.

Што треба да заштитите – трговска марка или авторско право?

Сè на сè, законите за заштита на интелектуална сопственост постојат за да ја заштитат вашата работа и бизнис од злоупотреба. Без разлика дали ќе регистрирате трговска марка или авторско право, не треба да се грижите дека некој ќе го злоупотреби вашиот бренд. Еве неколку чекори кои може да ги следите за да го заштитите вашиот бренд и да избегнете непријатности:

  1. Истражете го пазарот: Пред да ја заштитите, проверете дали веќе постои идентична или слична трговска марка на пазарот. Ова може да ви помогне да избегнете возможни правни спорови и да ја осигурате уникатноста на вашиот бренд.
  2. Дизајнирајте и регистрирајте: Дизајнирајте уникатно и препознатливо лого за вашиот бренд и поднесете пријава за регистрација.
  3. Пратете и одржувајте: Откако ќе ја регистрирате, следете го користењето на вашата марка и редовно обновувајте го правото за користење.
  4. Заштита на меѓународно ниво: Ако продавате на меѓународниот пазар, размислете за регистрација на вашата трговска марка и на меѓународно ниво.

Како заклучок, заштитата на интелектуалната сопственост е критичен елемент во успехот на вашиот бизнис. Немојте да дозволите трети лица да го искористат вашиот бренд за свој профит и да ја загрозат вашата репутација. Контактирајте со нашиот тим денес и дозволете ни да ви помогнеме да ја регистрирате вашата трговска марка, обезбедувајќи ви мир на умот дека вашата напорна работа е заштитена. Дејствувајте веднаш!

ТРГОВСКА МАРКА ИЛИ АВТОРСКО ПРАВО: Избор на вистинската заштита за вашиот бизнис Read More »

интелектуална сопственост

ИНТЕЛЕКТУАЛНА СОПСТВЕНОСТ – ВОДИЧ ЗА ФИЗИЧКИ И ПРАВНИ ЛИЦА

Интелектуалната сопственост е категорија на сопственост која вклучува нематеријални креации на човечкиот интелект. Постојат многу видови на интелектуална сопственост, а некои земји препознаваат повеќе од другите. Најпознати типови се патенти, авторски права, трговски марки и трговски тајни. Современиот концепт на интелектуална сопственост се развил во Англија во 17 и 18 век. Терминот „интелектуална сопственост“ започна да се користи во 19 век. Сепак, дури кон крајот на 20 век, интелектуалната сопственост стана вообичаена во повеќето светски правни системи.

Разбирање на интелектуалната сопственост

Интелектуалната сопственост опфаќа низа законски права кои ги штитат креативните дела, пронајдоците и препознатливите брендови. Се состои од две главни категории: авторски права и индустриска сопственост. Секој тип на интелектуална сопственост служи за единствена цел во заштитата на различните форми на креативно изразување и иновации.

 

Интелектуална сопственост

Заштита на авторски права

Авторското право е важна форма на ИС што ги штити оригиналните литературни, уметнички и креативни дела. Од книги и музика до слики и фотографии, авторските права им даваат ексклузивни права на креаторите, овозможувајќи им да ја контролираат репродукцијата, дистрибуцијата и јавното прикажување на нивните дела. Разбирањето на опсегот на заштитата на авторските права и чекорите за спроведување на овие права е од клучно значење за правните лица и уметниците кои сакаат да ги заштитат своите оригинални креации.

Заштита на трговски марки

Заштитните знаци се карактеристични знаци, како што се логоа, имиња или слогани, кои ги разликуваат стоките или услугите од конкурентите. Заштитата на трговската марка осигурува дека потрошувачите можат да идентификуваат и да ги поврзат специфичните квалитети, вредности и искуства со одреден бренд. Правните лица и уметниците можат да имаат корист од регистрацијата на трговска марка за да го утврдат својот единствен идентитет и да го заштитат својот бренд од неовластена употреба или прекршување.

Заштита на патент

Патентите се клучни за заштита на пронајдоците, процесите и технолошкиот напредок. Со добивањето на патент, правните лица и пронаоѓачите добиваат ексклузивни права на нивните иновации, спречувајќи ги другите да ги користат, прават или продаваат нивните пронајдоци без дозвола. Разбирањето на процесот на аплицирање за патенти и различните видови патенти е од суштинско значење за оние кои сакаат да ги заштитат своите технолошки откритија.

Заштита на интелектуална сопственост за уметници

Уметниците, покрај заштитата на авторските права, можат да користат трговски марки за да го утврдат идентитетот на нивниот бренд и патенти за заштита на уникатните уметнички пронајдоци. Разбирањето како правата на ИС се вкрстуваат со уметничкиот свет им овозможува на уметниците да ги обезбедат своите креативни дела и ефективно да ги комерцијализираат своите таленти.

 

заштита на авторски права на уметници

Повреда, злоупотреба и извршување на интелектуална сопственост

Повреда на правата на интелектуална сопственост, наречена „повреда“ во однос на патенти, авторски права и трговски марки, и „неприсвојување“ во однос на трговските тајни, може да биде прекршување на граѓанското или кривичното право, во зависност од видот на интелектуалната сопственост јурисдикцијата и природата на дејствието.

Почнувајќи од 2011 година, трговијата со фалсификувани дела заштитени со авторски права и заштитени марки беше индустрија од 600 милијарди долари ширум светот и претставуваше 5-7% од глобалната трговија.

Повреда на патент

Повреда на патент се случува кога некој користи, прави, продава или увезува патентиран пронајдок без дозвола на сопственикот на патентот. Тоа вклучува неовластена експлоатација на патентирана технологија, процес или производ, што ги нарушува ексклузивните права доделени на носителот на патентот. Случаите за прекршување може да резултираат со правна постапка, штети и наредби за заштита на правата на сопственикот на патентот и спречување на понатамошна неовластена употреба.

Прекршување на авторските права

Прекршувањето на авторските права се однесува на неовластено користење, репродукција, дистрибуција или прикажување на дела заштитени со авторски права без дозвола на сопственикот на авторските права. Тоа вклучува кршење на ексклузивните права доделени на творецот, како што е копирање на литературно дело, дистрибуирање пиратски копии на музика или прикажување слики заштитени со авторски права без овластување.

авторски права

 

 

 

 

 

 

 

 

Во 2011 година, Трговскиот договор против фалсификување (ACTA) имаше за цел да се бори против кршењето на авторските права на глобално ниво, воспоставувајќи меѓународни стандарди и механизми за спроведување. ACTA се фокусираше на спроведување на правата на интелектуална сопственост, вклучително и мерки против онлајн пиратеријата и фалсификуваните стоки, за заштита на правата на создавачите и промовирање на правична и законска употреба на дела заштитени со авторски права.

Повреда на трговска марка

Повреда на трговска марка се случува кога друга страна користи слична или идентична трговска марка на начин што може да предизвика конфузија кај потрошувачите. Тоа вклучува неовластена употреба на регистрирана трговска марка, потенцијално разводнувајќи ја нејзината посебност или наштетување на угледот на сопственикот на брендот. Неколку глобални договори, како што се Париската конвенција за заштита на индустриската сопственост и Договорот за трговските аспекти на правата на интелектуална сопственост (TRIPS), обезбедуваат рамка за заштита на меѓународната трговска марка. Овие договори воспоставуваат стандарди за регистрација, спроведување и заштита на трговските марки, обезбедувајќи дека правата на сопствениците на брендовите се зачувани и на домашен и на меѓународните пазари.

Заклучок

Интелектуалната сопственост игра витална улога во заштитата на креациите и иновациите на правните лица и уметниците. Со разбирање на различните форми на заштита на интелектуална сопственост, процесот на регистрација и стратегиите за спроведување, поединците и организациите можат да ги заштитат своите вредни средства. За да се обезбеди сеопфатна заштита, препорачливо е да се побара правен совет прилагоден на специфичните потреби на ИС.

ИНТЕЛЕКТУАЛНА СОПСТВЕНОСТ – ВОДИЧ ЗА ФИЗИЧКИ И ПРАВНИ ЛИЦА Read More »

ЗАШТИТА НА ТРГОВСКАТА МАРКА – СОСТАВЕН ДЕЛ НА СВЕТСКИТЕ БРЕНДОВИ

Во овој блог пост, ќе разгледаме некои од причините поради кои заштита на трговската марка е критична за брендовите и како ова право од интелектуална сопственост може да им помогне да останат конкурентни и успешни.

Ако не размислувате за заштита на трговската марка на вашиот бизнис, треба да размислувате! Ако сте го занемарувале овој аспект од вашиот бизнис, не очајувајте. Процедурата за заштита на трговската марка е едноставна. Еве што треба да знаете.

Што е трговска марка?

Трговската марка или заштитен знак е дизајн, збор, слоган, симбол или комбинација на кој било од овие елементи што им помага на потрошувачите да ги идентификуваат вашите производи или услуги од оние на конкуренцијата. Кога ќе ги видите знакот на Nike или на Мекдоналдс, точно знаете која е таа марка, каков вид на производ ќе добиете и каков квалитет можете да очекувате.

заштитен бренд - Nike лого

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Градењето на лојалноста кон брендот и голема база на клиенти во огромна мера зависи од заштита на трговската марка. Затоа, приоритизирањето на заштитата на трговската марка е исто толку важно за соло-претприемачот колку што е важно и за претпријатието.

Заштита на трговската марка и вашиот бренд

Трговската марка е суштинска компонента на бизнис моделот и планот на брендот. Го опфаќа вашиот бренд идентитет, репутација и уникатност. Клучната улога што ја игра трговската марка во успехот на вашиот бренд едноставно не може да се занемари.

Можете да ги пренесете вредностите, верувањата, целта и визијата на вашиот бренд преку трговска марка. Исто така, го разликува вашиот бренд од другите и им помага на клиентите да донесуваат одлуки за купување. Кога вашата трговска марка може да се идентификува, било по уникатност или репутација, откако ќе го видат вашиот знак, клиентите веднаш ќе знаат дека добиваат нешто специфично.

Регистрираната трговска марка, исто така, обезбедува отворен пат за проширување на други пазари, домашни и странски.

 

Како до заштита на трговската марка

Многумина од претприемачите сè уште не прават јасна разлика помеѓу термините „трговска марка“ и „трговско име“ или фирма во Регистарот на трговски друштва.  Тие веруваат дека ако го регистрираат нивниот бизнис и неговото трговско име (фирма) во Централен регистар, истото име ќе биде автоматски заштитено како нивна трговска марка, што се разбира дека не е точно!

Ако трговската марка не е заштитена, таа може да биде слободно користена од сите учесници во прометот. Тоа може да доведе до злоупотреба и несакани последици.

Замислете што би се случило ако текстилна фабрика од било каде во светот можеше да го стави логото на Armani на своите производи без да претрпи какви било последици. Ова би ja оштетило репутацијата на брендот Armani и неговата способност да ги разликува своите производи од конкуренцијата.

Заштита на трговската марка - Armani

Единствен начин да ја заштитите вашата трговска марка е со регистрирање во Државниот завод за индустриска сопственост (ДЗИС). Тоа го прави лиценциран агент, а бенефити има повеќе:

Официјално известување до јавноста

Регистрацијата обезбедува правен доказ дека ја поседувате таа трговска марка во случај да треба да го докажете тоа на суд.

Заштита на трговската марка на национално ниво

Вашата трговска марка ќе биде заштитена на територијата на целата држава дури и ако моментално не работите низ целата земја.

Регистрација во базата на податоци на ДЗИС

Ова е важно затоа што кога другите бараат ознаки за нивните сопствени брендови, ќе видат дека вашата е земена.

Заштита од увоз на фалсификувани стоки

Вашата трговска марка е во досие кај Царината и граничната заштита, што го штити вашиот бренд од пиратерија.

Правна заштита

Заштитата на трговската марка ќе ви обезбеди цврст доказ ако треба да поднесете тужба за повреда на трговска марка.

Право на користење на ®

Регистрираната трговска марка ве обезбедува со правото за користење на симболот ® (буквата R затворена во круг).

Заштитата на трговската марка е клучен елемент во градењето и одржувањето на успешен и уникатен бренд. Без заштита на вашите трговски марки, ризикувате да ги изгубите вашите интелектуални права и да наштети на репутацијата на вашата компанија. Не оставајте на случајностаконтактирајте со нашиот тим денес и дозволете ни да ви помогнеме да ја регистрирате вашата трговска марка. 

ЗАШТИТА НА ТРГОВСКАТА МАРКА – СОСТАВЕН ДЕЛ НА СВЕТСКИТЕ БРЕНДОВИ Read More »